U novom spisku je 543.599 birača, a u onom po kom je 19. marta održan prvi krug izbora za šefa države 542.154.
Član Državne izborne komisije (DIK) i saradnik na programima u Centru za građansko obrazovanje (CGO) Damir Suljević, rekao je da za porast broja birača mogu biti odgovorna najviše dva faktora.
Prvi, kako objašnjava, može biti taj da broj birača koji su to pravo stekli ispunjavanjem uslova u pogledu punoletstva, državljanstva i najmanje dve godine prebivališta u Crnoj Gori, u većoj meri prelazi broj birača koji su to pravo izgubili smrću ili gubitkom jednog od dva uslova – državljanstva ili prebivališta.
Možda vas zanima
Druga, kako kaže Suljević, vrlo verovatnija situacija, a imajući u vidu demografske trendove koji ne govore u prilog prvoj, je da pravovremeno iz spiskova nisu brisana ona lica koja su to pravo gubila smrću ili iseljenjem iz Crne Gore.
„Na taj način je došlo do nagomilavanja birača, pa sad imamo u najavi scenu u kojoj će broj birača prevazići broj građana. Popis stanovništva, onog trenutka kad bude sproveden, pokazaće ažurirane brojke na principu kojih će se jasno oceniti kvalitet evidencija MUP-a”, ističe on.
Prema podacima MUP-a, broj birača za manje od tri nedelje najviše je porastao u Podgorici (408), Nikšiću (143), Bijelom Polju (125) i Rožajama (112).
Iz Centra za monitoring i istraživanje (CeMI) su saopštili da rast broja birača predstavlja „vrlo značajno povećanje za tako kratak vremenski period”, i da to treba da bude predmet posebne analize.
„Međutim, kako posmatračke misije, a time ni CeMI, nisu kao ranijih godina uključene u koordinaciono telo MUP-a koje je nadležno za organizaciju i koordinaciju obaveza te institucije tokom izbora, nemamo direktan uvid u registre iz kojih se ovi podaci preuzimaju. Mi ćemo, u svakom slučaju, analizirati moguće razloge ovako visokog povećanja upisanih birača, što je netipično visok broj u odnosu na ranije periode, i nakon izbora obavestiti javnost o našim nalazima”, naglašavaju iz CeMI-ja.
Osim toga, dodaju, ne postoji dovoljno razvijen sistem za utvrđivanje broja crnogorskih državljana koji istovremeno imaju državljanstvo druge zemlje, niti provere da li je dvojno državljanstvo stečeno na zakonit način. Sve to, prema njihovim rečima, za rezultat ima konstantno povećanje broja birača.
Iz CeMI-ja objašnjavaju da je od obnove državne nezavisnosti 2006. godine, za gotovo 13 odsto porastao broj birača u odnosu na broj punoletnih građana.
Navode da, imajući u vidu da je prema podacima Monstata u državi 618 hiljada stanovnika, ispada da je broj birača u odnosu na broj stanovnika čak 88 odsto.
„Ta ogromna nesrazmera između broja birača i broja stanovnika, koji su se gotovo izjednačili, ukazuje da birački spisak nije tačan, niti ažuriran. Evropski standard je da taj odnos bude 70 odsto”, podvlače iz CeMI-ja.
Povodom više navoda u medijima, u kojima se navodi da je u kratkom roku došlo do značajnog povećanja broja birača u biračkom spisku, MUP je saopštio da je povećanje broja birača u biračkom spisku za prevremene izbore za poslanike u Skupštini u odnosu na broj birača u biračkom spisku za predsedničke izbore, posledica upisa u birački spisak, a nakon donošenja odluke o raspisivanju izbora, svih birača koji biračko pravo sticanjem punoletstva, odnosno sticanjem dve godine prebivališta u Crnoj Gori, stiču u periodu od dana raspisivanja do dana održavanja izbora, kao i na dan održavanja 11. juna 2023. godine.
