Banjaluka – Prva baza podataka sa 322 mesta zatočenja u BiH u kojima su protivpravno zatvarani civili i pripadnici Vojske Republike Srpske (VRS) u proteklom Odbrambeno-otadžbinskom ratu objavljena je na sajtu Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica. Ovaj centar je preliminarnu bazu izradio posle višegodišnjeg istraživanja. Reč je o bazi u kojoj su uvršteni logori iz jednog dela BiH. Podaci će se dopunjavati podacima o logorima iz drugih krajeva zemlje jer, kako navode u ovom centru, baza nije konačna.
„Reč je o preliminarnim rezultatima za preratne opštine Bihać, Bosanska Krupa, Bratunac, Brod, Vlasenica, Derventa, Doboj, Zvornik, Modriča, Orašje, Odžak, Srebrenica, Ugljevik i Šamac, kao i za Sarajevo pet gradskih i pet prigradskih opština”, rekao je banjalučkim medijima direktor Republičkog centra Milorad Kojić, prenosi RTRS.
Kojić je najavio da će se u narednom periodu mapirati i mesta zatočenja u banjalučkoj Krajini, zapadnoj Krajini, severoistočnoj Bosni, srednjoj Bosni, gornjem Podrinju, kao i u Hercegovini.
I postojeći podaci možda će se naknadno dopunjavati s obzirom na to da je reč o preliminarnim rezultatima.
„Tačan broj zatočenika, za sada, nismo utvrđivali jer brojni su primeri da su ljudi zatvarani i na nekoliko lokacija, premeštani, skrivani od Međunarodnog komiteta Crvenog krsta”, pojasnio je Kojić uz napomenu da su se u radu, kao i do sada rukovodili zvaničnim dokumentima i bazama u posedu ove institucije.
„Ovde govorimo o službenim izveštajima, izjavama svedoka, medicinskoj dokumentaciji, dokumentaciji MKCK-a, kao i podacima neprijateljskih snaga tokom rata, odnosno takozvane Armije BiH, Hrvatskog veća odbrane i Hrvatske vojske, kao i presudama pred domaćim pravosuđem”, naglasio je Kojić. Govoreći o detaljima u vezi sa svedočenjem zatočenika, Kojić je rekao da je reč o pravoj golgoti kroz koji su ljudi prošli, a da su načini zlostavljanja, kako fizičkog, tako i psihičkog, nešto što zdrav ljudski um nije u stanju ni da zamisli.
„Osim što su bili mučeni glađu, žeđu, izlaganju ekstremno visokoj i niskoj temperaturi, terani da piju i jedu vlastite izmete, pa čak i delove tela, mučitelji su zatvorenike terali da se uzajamno zlostavljaju, i to na sve moguće načine, zatvarali su ih u kaveze sa životinjama, bacali sa visokih zgrada, dok su prebijanja, sakaćenja i ubistva bili njihova svakodnevica”, naveo je Kojić. Ljude je držalo u životu, kako su preživeli navodili u svedočenju, to što su imali nadu da će preživeti ako ih registruje MKCK.
„Imali smo slučajeva da je na pojedinim mestima bio zatvoren samo jedan čovek, što ni u kom slučaju nije značilo da je tortura manja. Do njih nikada nije došao MKCK, tako da su dželati, bukvalno, radili šta su hteli sa tim ljudima”, kaže Kojić.
Centar je došao do podatka o postojanju takozvanih pokretnih logora, kao što je to bio slučaj u selu Žeravac, opština Derventa, gde su logoraši držani u kamionima i autobusima, kao i u naselju Hrasnica, opština Ilidža, gde su bili zatvoreni u kontejneru za skladištenje južnog voća.
„Sve ove ljude, a kroz neviđene torture su prolazile žene, deca, stariji i nemoćni, zarobljeni pripadnici VRS, kao i oni koji su ‘pokupljeni’ sa ulica, radnih mesta – zarobljavanje je trajno promenilo, i fizički i psihički. Ono najmanje što se za njih može uraditi je da u poslu koji smo započeli istrajemo do kraja”, poručio je Kojić, prenose mediji u RS.